O acordo alcanzado entre o Partido Popular e Vox para a investidura de Juan Manuel Moreno como presidente da Junta de Andalucía inclúe, por primeira vez en todas as propostas difundidas de forma bilateral ou individual polo tripartito durante o proceso de negociacións, unha mención expresa á cooperación internacional para o desenvolvemento. Trátase do punto 37, que pecha o texto, e sinala como obxectivo do novo goberno andaluz “traballar para que, no marco das axudas á cooperación internacional ao desenvolvemento, se dean pasos decididos cara a unha xestión nacional destes recursos”.
Como moitos dos 37 puntos que conforman este acordo, neste caso o uso da linguaxe e a ambigüidade das políticas suxeridas contribúen a branquear as propostas difundidas por Vox o pasado martes, que chegaron a ser suxestións contrarias ao dereito internacional e á lexislación española. Este branqueamento de políticas da ultradereita non só ten como responsable ao PP, asinante do acordo, senón que inclúe a Cidadanos, en tanto que formará parte dese goberno posible grazas aos votos das tres formacións.
A proposta de eliminar a cooperación internacional para o desenvolvemento como política pública da Junta de Andalucía non responde a unha devolución de competencias ao Estado. Trátase, en primeiro lugar, dunha aposta ideolóxica que pasa por suprimir da acción autonómica calquera actividade de colaboración internacional a favor dos dereitos humanos, con especial rexeitamento á poboación migrante (baixo o teórico enfoque de priorizar o benestar da poboación andaluza, cuestionable a partir do contido do resto do documento); e, en segundo lugar, non ten en conta (cando non é directamente contraria á lexislación) o marco normativo autonómico e estatal existente respecto diso.
Que apoia a política de cooperación para o desenvolvemento andaluza?
Respecto diso, a propia Junta de Andalucía, a través da súa Dirección Xeral de Administración Local, xa emitiu un informe en 2014 no que se valoraba a actividade de cooperación internacional das diferentes administracións, a partir da Lei 27/2013 de Racionalización e Sustentabilidade da Administración Local. As conclusións son claras: A Lei 2/2014, de Acción e Servizo Exterior do Estado, distingue entre “acción exterior” e “política exterior” do Estado, sendo esta última competencia exclusiva do mesmo. Ademais, engloba a cooperación para o desenvolvemento como un dos ámbitos da acción exterior, que pode ser desempeñada (como se recolle no artigo 11) por comunidades autónomas, cidades e outras entidades “no marco das competencias que lles sexan atribuídas pola Constitución, polos Estatutos de Autonomía e as leis (…)”. Entre estas leis, atópase a Lei 23/1998, de Cooperación Internacional para o Desenvolvemento, que dedica o seu artigo 20 a explicar como debe rexerse a “Cooperación para o desenvolvemento das Comunidades Autónomas e entidades Locais”, facendo referencia á súa autonomía orzamentaria e a colaboración entre administracións; no seu artigo 34, a súa capacidade para conceder subvencións e axudas públicas a diferentes axentes da cooperación; e, no artigo 39, o seu papel na participación e a sensibilización da sociedade ao redor das accións de solidariedade e cooperación con outros países.
Por outra banda, o Estatuto de Autonomía de Andalucía define como obxectivos básicos da comunidade autónoma “a cooperación internacional co obxectivo de contribuír ao desenvolvemento solidario dos pobos” (artigo 10.23) e “o fomento da cultura da paz e o diálogo entre os pobos” (artigo 10.22). Tamén, no capítulo V, dedica os artigos 245-247 a reflectir, entre outros aspectos, que “A Comunidade Autónoma de Andalucía despregará actividades de cooperación ao desenvolvemento nos devanditos países, dirixidas á erradicación da pobreza, a defensa dos dereitos humanos e a promoción da paz e os valores democráticos”. A comunidade autónoma conta ademais coa súa propia normativa para este ámbito, a Lei 14/2003 de Cooperación Internacional para o Desenvolvemento.
O acordo de PP e Vox que marcará directrices do próximo goberno andaluz ignora por tanto unha expresión da solidariedade andaluza demandada pola cidadanía desde décadas atrás, que vén contando co respaldo tamén a nivel particular de andaluces e andaluzas que colaboran voluntaria e economicamente coas ONGD da rexión (máis de 300.000 persoas en 2017); suxire desmantelar a experiencia acumulada polas organizacións durante máis de 40 anos de colaboración con entidades e comunidades de máis de 70 países, así como o prestixio e a boa imaxe que outorga á comunidade esta relación de traballo; e ignora o labor de entidades que, tamén en Andalucía, levan anos xerando emprego e participando da educación da infancia e mocidade andaluza mediante os programas de Educación para o Desenvolvemento. Desde a Coordinadora Andaluza de ONGD ofrecen a este novo goberno a posibilidade de dialogar para reverter este enfoque mostrado no último compromiso entre partidos para a investidura sobre a cooperación internacional para o desenvolvemento.
Fonte: CAONGD
