Fonte: Coordinadora ONGD – España
O 1 de xullo cúmprense dous anos da entrada en vigor das coñecidas como Leis Mordaza (Lei Orgánica de Protección da Seguridade Cidadá e reformas do Código penal). Desde a súa entrada en vigor, en 2015, organizacións e movementos sociais vimos denunciando as graves consecuencias da aplicación destas leis para o libre exercicio dos dereitos humanos. Nestes dous anos, fomos testemuñas dun incremento da discrecionalidade policial e da vulneración de dereitos fundamentais, consecuencia en moitos casos do abuso por parte dos axentes da presunción de veracidade e do poder de interpretación que lles outorga a citada Lei Orgánica de Protección da Seguridade Cidadá.
Os últimos datos extraídos do informe do Ministerio do Interior mostran que o primeiro motivo de sanción referente a seguridade cidadá son as multas por “faltas de respecto e consideración á autoridade”. Un dos tantos artigos que aparecen redactados dunha forma indeterminada nesta lei, no cal non se especifica dunha forma clara cales poden ser os motivos concretos da devandita sanción. Este feito pon de manifesto como a ambigüidade da lei está a deixar á cidadanía nunha situación de indefensión ante o poder da policía que é quen ten a potestade de interpretar que feitos son sancionables ou non dentro do libre exercicio de dereitos fundamentais como a liberdade de expresión ou reunión.
Polo tanto, non é de estrañar que desde que se empezou a aplicar a Lei Mordaza estean a producirse situacións de persoas denunciados por policías, non só no ámbito das mobilizacións activistas, por motivos como non tratalos de vostede, criticar a extralimitación nas súas funcións ou vestir unha camiseta cunha lenda reivindicativa, por poñer algúns exemplos. Tamén son alarmantes os casos de xornalistas multadas por esta lei, restrinxindo desta forma o dereito da cidadanía para recibir unha información veraz.
Ante unha posible reforma desta lei no Congreso, as organizacións e colectivos sociais que denunciamos a arbitrariedade e falta de garantías desta norma legal seguimos traballando para que as modificacións que leven a cabo polos grupos parlamentarios respondan a uns mínimos que garantan o libre exercicio dos dereitos fundamentais. Por este motivo, iniciamos a redacción dunha proposta para unha lei que garanta a Seguridade Xurídica e a protección do exercicio dos Dereitos Humanos que recolle os 10 principios básicos que consideramos que debería conter unha lexislación que defenda e protexa os dereitos e liberdades das persoas.
Trátase dun texto en construción e en continuo desenvolvemento, redactado polo Grupo de Análise da Plataforma Non Somos Delito, composto por máis de 15 xuristas, co apoio de numerosos colectivos, asociacións e organizacións de diversas características que teñen en común a defensa dos Dereitos Humanos. Documento ao que se adheriron desde un inicio máis de 20 organizacións entre as que se atopan: Xuíces e Xuízas para a Democracia, a Asociación Libre de Avogados e Avogadas (Á), a Comisión Legal Sol, Hetaira, Greenpeace, a Coordinadora de ONGD, a Plataforma en Defensa da Liberdade de Información (PDLI), Rede Acolle, a Coordinadora de Barrios, ATTAC, Xnet, 15MPaRato, PAH Madrid, Sos Racismo, Defender a quen defende, Hetaira, Federación de Sindicatos de Xornalistas (FeSP), Yayoflautas Madrid, Asociación Apoio, Forn de Teatre Pa?tothom, Psicoloxía Solidaria.
O obxectivo deste proxecto é sumar a moitas máis persoas individuais e colectivos que traballan na defensa dos Dereitos Humanos para conseguir nos próximos meses un documento enriquecido que poida ser a base dunha lexislación realmente garantista e que cumpra cos principios dun Estado democrático no que se respecten os dereitos humanos.
Dez puntos básicos para garantir a Seguridade Xurídica e a protección do exercicio dos Dereitos Humanos
Consideramos que calquera lei ou disposición legal debe basearse en criterios claros e predeterminados, sen que caiba a libre interpretación do Dereito penal ou administrativo.
Para cumprir coa efectiva presunción de inocencia, a carga da proba por parte das forzas e corpos de seguridade do estado deberá ter carácter de mera denuncia, para o que é necesario que se elimine o principio de veracidade dos axentes.
Transparencia e garantías na aplicación da lei. Demandamos que toda a normativa e a actuación de calquera Administración que afecte o exercicio dos dereitos, respecte o dereito de defensa, a transparencia e claridade na información que se facilite, así como as garantías propias do proceso xusto, que inclúe o dereito para coñecer a acusación, á proba, á contradición e á proporcionalidade, entre outros.
Reclamamos o cumprimento do principio de igualdade e non discriminación para evitar que en ningún caso, os axentes poidan levar a cabo actuacións, identificacións, cacheos ou calquera outra limitación dos dereitos á liberdade por razóns étnicas ou por calquera outra razón discriminatoria, tal e como sucede na actualidade.
Outro principio esencial que debería de conter unha lei que protexa os dereitos humanos, é a protección de datos de carácter persoal, polo que consideramos imprescindible que se elimine o rexistro de infractores contemplado na lei actual e que todos os datos que se incluíron no mesmo desde o 1 de xullo de 2015, sexan eliminados, e borrados dos seus soportes informáticos baixo supervisión da axencia de protección de datos e información ás persoas que estivesen alí rexistradas.
É moi necesario tamén que se establezan mecanismos efectivos e independentes, para repoñer nos seus dereitos a calquera persoa que sufrise arbitrariedade por parte dos poderes públicos.
Para garantir a defensa dos Dereitos Humanos, consideramos que, con carácter xeral, ningún dereito fundamental como son a dereito manifestación ou liberdade de pensamento, de expresión e de información pode ser limitado, a non ser que se vulnere outro dereito fundamental e sempre que esa ponderación entre dous dereitos en conflito realícea un xuíz e sexa conforme aos principios de proporcionalidade e necesidade, tal como marcan os estándares internacionais.
Nin que dicir ten que para a protección dos dereitos fundamentais, deberá estar prohibido calquera tipo de castigo físico.
En cumprimento coa lexislación internacional na que se recoñece o dereito de asilo, débense prohibir as chamadas devolucións en quente ou as prohibicións de entrada desde os aeroportos de demandantes de asilo, ata que as persoas tivesen acceso aos procedementos legalmente establecidos, que deberá incluír a posibilidade de exercer o dereito de defensa.
Pedimos unha protección especial da diversidade e das persoas en situación de vulnerabilidade e exclusión social. Polo que non pode permitirse que persoas poidan ser excluídas ou expulsada dun lugar por ser diferente ou pobre, nin que a pobreza e as súas manifestacións poidan ser infraccións administrativas.
