Segundo datos do Programa Mundial de Alimentos e a FAO, a fame extrema aumentará nos próximos meses. Polo menos, 23 rexións sufrirán crises alimentarias de forma directa. A pandemia, o cambio climático e os conflitos bélicos son as principais causas desta situación. O informe de persoas expertas sobre cambio climático (IPCC), publicado a semana pasada, demostra que o cambio climático provocou un aumento das sequías; de fortes precipitacións e de ciclóns. As crises expulsan dos seus fogares a case 83 millóns de persoas. Unha cifra sen precedentes.
A asistencia humanitaria: foco de ataques
Nun contexto no que o apoio humanitario é crucial para a vida de millóns de persoas en todo o mundo, xeneralízanse os ataques a lugares, actuacións e persoas que garanten, con neutralidade e independencia, o apoio ás poboacións que sofren as crises.
A primeira vítima destes ataques é a poboación civil, tamén o son os actores humanitarios. En 2020, segundo o último informe de Aidworker Security Organization, 475 persoas foron vítimas de ataques, 108 foron asasinadas. Os países nos que houbo un maior número de ataques foron Sudán do Sur, Siria e República Democrática do Congo. Etiopía, en concreto, a zona de Trigay sufriu un aumento do número de ataques; precisamente o lugar no que recentemente foron asasinados tres compañeiros de Médicos sen Fronteiras.
Algunhas crises humanitarias
AFGANISTÁN. A saída das tropas estadounidenses de Afganistán e a toma do poder por parte dos talibán aumentou, aínda máis, a violencia extrema que sofre a poboación; especialmente as mulleres. Á violencia actual súmase a miseria, a seca e a inseguridade alimentaria. O número de persoas que necesitaban asistencia humanitaria antes dos últimos acontecementos ascendía a 18 millóns, a metade da poboación; tras a chegada ao poder dos talibán, esta cifra crecerá substancialmente. Asistiremos a un éxodo humano.
LÍBANO. Un ano despois da explosión no porto de Beirut, Líbano enfronta unha grave crise multidimensional. Desde entón, o país está sen un Goberno en plenas funcións. A crise económica que vive foi cualificada polo Banco Mundial como “unha da peores crise financeira do mundo na historia moderna”. A finais de 2020 o 78% da poboación vivía en condicións de pobreza, especialmente, os fogares encabezados por mulleres. Cabe lembrar que o 25% da poboación é migrante e sofre condicións especialmente preocupantes.
CENTROAMÉRICA. A violencia, a falta de dereitos e o impacto do cambio climático está a xerar situacións extremas en toda Centroamérica. A ONU deu a voz de alerta: 10 millóns de persoas precisan asistencia urxente en Honduras, Guatemala e O Salvador.
REPÚBLICA DEMOCRÁTICA DO CONGO. A pandemia afectou á resposta sanitaria ante outras enfermidades. Segundo UNICEF, 23 millóns de nenos e nenas non recibiron as vacinas infantís básicas en 2020, a cifra máis alta desde 2009 e 3,7 millóns máis que en 2019. A República Democrática do Congo sofre sucesivos brotes de sarampelo desde 2018.
A urxencia dunha cooperación comprometida
A cidadanía ten claro que os gobernos deben garantir o apoio humanitario ante este tipo de crise, así o demostra o Eurobarómetro no que a sociedade do Estado español aparece sempre como a máis solidaria de Europa.
É urxente apostar por unha cooperación comprometida que responda as emerxencias e violencias dun mundo en crise. No último ano, os fondos destinados polo goberno español á acción humanitaria pasaron do 2% do total da AOD ao 3,8%. Esta subida é aínda insuficiente debido a que queda lonxe do compromiso do 10%.
Por iso, solicitamos á UE, ao goberno español e aos actores humanitarios:
- Promover os marcos internacionais que garanten o respecto do Dereito Internacional Humanitario.
- Garantir que as intervencións se definen conforme os principios humanitarios.
Coordinar a acción humanitaria coa garantía de dereitos humanos das persoas migrantes e refuxiadas. - Asegurar que as iniciativas contemplan a unión entre a acción humanitaria e o desenvolvemento, a resilencia das poboacións e a axencia das mulleres.
- Garantir o enfoque feminista e os dereitos da infancia e a adolescencia.
- Fortalecer o rol dos actores locais; outorgar maior protagonismo ás organizacións dos países nos que se traballa e ás poboacións afectadas.
E en concreto, ao goberno español:
- Ser coherente co apoio cidadán ás actuacións humanitarias. Os orzamentos xerais do Estado para 2022 e a reforma do sistema de cooperación son unha oportunidade para demostralo.Incrementar a asignación da axuda humanitaria ao 10% da AOD, con polo menos 50% vía AECID.
- Asegurar que outras políticas (comercio de armas, control sobre a actuación de transnacionales, políticas migratorias…) non contribúen á xeración ou empeoramento de crises humanitarias.
- Reforzar o perfil institucional, as capacidades, recursos e equipo da Oficina de Acción Humanitaria da AECID.
- Reequilibrar a canalización de recursos entre o sistema de Nacións Unidas e outros (Movemento da Cruz Vermella e ONG) cos instrumentos de financiamento previsibles e flexibles.
- Promover un espazo de diálogo e de coordinación entre a acción humanitaria no ámbito central e o descentralizado.
- Asegurar que a acción humanitaria é coherente cos compromisos internacionais adquiridos, en particular no relativo ao apoio de organizacións locais, e en materia de eficacia, transparencia e rendición de contas.
- Dotar dos medios necesarios para que a sociedade coñeza, sensibilícese e involúcrese nos asuntos humanitarios.
- Fortalecer o programa de protección a persoas defensoras de dereitos humanos e medio ambiente.
